Với bất cứ một môn thể thao nào cũng có những quy định riêng, điều luật cụ thể riêng để người chơi áp dụng và tuân thủ. Những quy định đó giúp người chơi định hướng lối chơi cũng như phong cách chơi hợp lý nhất, phù hợp nhất để làm sao không vi phạm và bị phạt lỗi. Trong đó một nguyên tắc được xem là bất di bất dịch và cũng không kém phần quan trọng trong việc tổ chức các giải đấu mà bất cứ ứng viên nào cũng phải nắm được đó là nguyên tắc Fair Play. Vậy Fair Play là gì? Luật về Fair Play được quy định cụ thể ra sao? Làm sao để có thể áp dụng và phát triển nó trong các giải đấu? Sau đây, hãy cùng chúng tôi tìm hiểu kỹ hơn về khái niệm cũng như nguyên tắc cốt lõi này, chính là yếu tố cần thiết nhất mang tính quyết định trên mỗi giải đấu, đặc biệt là trong bộ môn thể thao vua – bóng đá.
Khái niệm Fair Play là gì?
Với bất cứ ai đam mê bóng đá thì có lẽ cũng đã từng nghe qua và biết đến cụm từ Fair Play. Đây là cụm từ ám chỉ lối chơi công bằng, chơi đẹp của các cầu thủ trên sân bóng. Nó thường xuyên được nhắc đến trong các giải đấu lớn có tính chất chuyên nghiệp cao. Bóng đá không chỉ là một môn thể thao mà nó còn là một xã hội thu nhỏ với đầy đủ những tính chất về giao tiếp, xã giao, mối quan hệ, văn hóa, quy tắc, pháp luật… Trong đó việc chơi đẹp chơi đúng chơi công bằng là một yếu tố quan trọng cốt lõi mang tính chất quyết định, là giá trị cơ bản không thể thiếu đối với bộ môn thể thao được nhiều người quan tâm và yêu thích này.
Fair Play bao gồm sự công bằng, bình đẳng, sự tôn trọng lẫn nhau giữa các cầu thủ cũng như đối thủ của mình, là sự đoàn kết mật thiết tạo nên tình bạn. Không những thế Fair Play còn phải được hiểu là các quy tắc bằng văn bản, những sự nghiêm chỉnh chấp hành đúng các quy định được đưa ra, không tạp nham, pha trộn,…Chỉ khi áp dụng và tuân thủ được những quy tắc đó, đảm bảo được sự liêm chính, đoàn kết, trực thực cũng như khoan dung giữa các người chơi thì mới đem lại giá trị cống hiến lớn cho khán giả, người hâm mô, đó mới là niềm vui chính của thể thao.
Khác với Fair Play, những hành vi, cử chỉ không tốt đẹp, làm trái quy định đều được gọi chung là No Fair Play và sẽ bị xử phạt nghiêm khắc theo quy định.
Giá trị cơ bản của Fair Play
Nhắc đến fair Play thì không thể không nói đến giá trị cốt lõi mang tính quyết định trong mỗi trận đấu bóng trên sân cỏ. Giá trị cơ bản cốt lõi đó làm nên chiến thắng cũng như tên tuổi của cầu thủ và cả đội bóng đó. Cụ thể giá trị mà Fair Play mang lại trong mỗi giải đấu, bao gồm:
- Khả năng cạnh tranh công bằng
- Sự tôn trọng của cả hai đội bóng với nhau
- Sự hữu nghị và thân thiết nhất
- Tinh thần đồng đội gắn kết bền chặt
- Sự bình đẳng không phân biệt quốc gia, dân tộc, màu da, câu lạc bộ,…
- Không được an gian trong thi đấu
- Phải luôn chính trực trong thi đấu
- Giữ vững tinh thần đoàn kết đồng đội
- Phải có lòng khoan dung, độ lượng trong mọi hoàn cảnh
- Cần có sự chăm sóc và yêu thương lẫn nhau
- Thể hiện sự xuất sắc trong thi đấu
- Nỗ lực hết mình để nhận lại niềm vui sướng tuyệt vời nhất.
Pierre De Coubertin – Cha đẻ thế vận hội Olympic nói rằng: “Trong cuộc sống chiến thắng không phải là điều quan trọng nhất, thay vào đó chiến đấu quan trọng hơn nhiều.” Đúng vậy. quá trình chiến đấu chính là giá trị mang tính quyết định nhất. Vì vậy để có một trận chiến khốc liệt thì trước đó bạn phải có được niềm vui và đam mê với môn thể thao đó thì mới có thể chơi hết mình vì nó. Bạn không nên quên đi lối chơi với niềm yêu thích của mình khi cuộc chiến đạt đến đỉnh điểm.
Luật thi đấu Fair Play trên sân cỏ
Nếu bạn là một người yêu bóng đá thì có lẽ rằng bạn sẽ biết đến hình ảnh lá cờ vàng biểu tượng cho Fair Play. Thông thường trước mỗi trận đấu diễn ra, hai đội tuyển sẽ tiến hành chào sân và bắt tay gặp gỡ. Lúc này, đi trước hai hàng cầu thủ của hai đội sẽ là lá cờ fair play màu vàng.
Đây được xem là lời nhắn nhủ cũng như là răn đe đảm bảo một trận đấu tranh tài cân sức và công bằng giữa các đội tuyển do liên đoàn bóng đá thế giới cam kết. Khi hai đội tuyển thực hiện lời tuyên thệ này cũng đồng nghĩa với việc họ đã có đồng thỏa thuận sẽ thực hiện cam kết Fair Play và sẽ hoàn toàn chịu trách nhiệm trước liên đoàn thể thao nếu có hành vi, hành động vi phạm nguyên tắc này.
Sự hình thành nguyên tắc Fair Play
Trước đó khi Fair play chưa ra đời thì luật thi đấu bóng đá cũng chưa có quy định cụ thể và rõ ràng về việc chơi đẹp, chơi công bằng để nâng cao tính thần chiến đấu hòa nhã và tinh thần đá bóng thượng võ. Hiện nay khi bộ luật với những quy định chi tiết về Fair Play được áp dụng lần đầu tại World Cup 2018 để liên đoàn bóng đá thế giới đưa ra quyết định phân loại trong vòng bảng dựa vào số thẻ phạt của mỗi đội bóng và lúc này quy định tại bộ luật đã nhanh chóng phát huy được công dụng của mình.
Bộ luật này có đầy đủ những điều khoản cụ thể nói về việc duy trì luật chơi đẹp giữa các đội bóng trước khi tham gia các trận giao hữu. bên cạnh đó, bộ luật còn nêu cụ thể những quy định xử phạt nghiêm khắc nếu có đội tuyển vi phạm.
Tuy nhiên hiện nay vẫn chưa có quy định rõ ràng thế nào là hành vi chơi bẩn, thế nào là hành vi phải nhận xử phạt vì vậy mà trên thực tế có rất nhiều trận đấu diễn ra với nhiều hành vi bạo lực cùng nhiều tiểu xảo lộ liễu nhằm mọi mục đích để giành được chiến thắng về mình mà bất chấp đúng sai rất đáng bị chỉ trích trong hầu hết các giải đấu lớn nhỏ trên thế giới. Cũng chính vì thế mà tại thời điểm đó các hành vi này đã ảnh hưởng ít nhiều đến việc soi kèo cũng như không ít người theo dõi bóng đá cùng các nhà đầu tư đều mong muốn có một bộ luật sẽ giải quyết vấn đề này.
Bộ luật về nguyên tắc Fair play
Với sự ra đời của bộ luật Fair play và lần đầu được áp dụng tại mùa giải World Cup 2018 vừa rồi đã chứng minh giá trị cũng như công dụng tối đa của nó, duy trì được lối chơi công bằng và bình đẳng nhất đem lại cho người hâm mộ những trận đá kinh điển thuyết phục và vô cùng mãn nhãn.
Những hành vi có ý chơi xấu, cố ý hạ gục đối thủ một cách không công bằng không chỉ bị phạt nghiêm khắc mà còn ảnh hưởng đến uy tín và danh dự của cá nhân cầu thủ đó và cả đội tuyển tham gia mùa giải đó. Nếu các cầu thủ không chấp hành nghiêm luật lệ về quy tắc Fair play thì có lẽ sẽ dần làm mất đi hình ảnh đẹp trong lòng người hâm mộ, và họ sẽ không còn là những cầu thủ giỏi có lối chơi tốt mà là những người dựa vào hành vi xấu, khôn lỏi để dành chiến thắng.
Sau khi áp dụng thành công luật fair Play vào mùa World Cup 2018, liên đoàn bóng đá thế giới đã quyết định sẽ áp dụng luật này cho tất cả các giải đấu lớn nhỏ. Và tính đến thời điểm hiện nay, bộ luật này đã được áp dụng và đem lại nhiều kết quả đáng mong đợi, thể hiện được công dụng cũng như giá trị cốt lõi mà nó đem lại, giúp cho bộ môn bóng đá nói riêng cũng như các bộ môn thể thao khác nói chung vươn lên một tầm cao mới trong nền văn hóa thể thao hiện nay.
Làm thế nào để các giá trị cơ bản của Fair Play cải thiện hơn
Khi áp dụng luật Fair Play vào thi đấu bóng đá thì việc thi đấu làm sao cho đẹp mắt, công bằng không phải chỉ được nói trên lý thuyết mà nó thể hiện trong cách chơi, thái độ hành vi ngay trên sân cỏ của các cầu thủ. Đó là cách để các cầu thủ chứng minh cũng như truyền tải giá trị về những ý nghĩa nhân văn cao đẹp của thể thao. Bởi lẽ hành động đó góp phần xây dựng một xã hội có nền văn minh, công bằng và phát triển.
Nếu không có sự công bằng và đoàn kết thì trật tự được thiết lập trong xã hội chúng ta sẽ có nguy cơ bị rối loạn. Vì vậy khi chơi không tuân thủ quy định thì sẽ làm phá vỡ trật tự vốn có của nó biến sân chơi trở nên một nơi hỗn loạn và đầy tranh chấp. Việc áp dụng thành công Fair Play vào bóng đá không chỉ thúc đẩy và phát triển thành công trong cả thể thao mà nó còn ảnh hưởng đến cách nhìn nhận của người hâm mộ, người chơi trong cuộc sống. Fair Play có sẽ đem đến những hy vọng, niềm tự hào và bản sắc, đồng thời hợp nhất các quốc gia, chính trị, tôn giáo và văn hóa khác nhau về chung một tư tưởng.
Trong một trận đấu bóng đá, điều quan trọng nhất không phải là kết quả thắng hay thua mà điều quan trọng là bạn đã cống hiến được những gì cho người xem, cho người hâm mộ thể hiện trong lối chơi cống hiến, tinh thần đồng đội, sự đoàn kết. Đây là những giá trị cốt lõi nên được gìn giữ và phát huy.
Quy định trừ điểm khi vi phạm luật Fair Play được thực hiện như thế nào
Nội dung quy định điểm trừ
Quy định về Fair play được áp dụng và tính điểm khá chặt chẽ. Các quy định tính điểm trừ trong trận đấu sẽ được quy đổi bằng các thẻ được trọng tài đưa ra, cụ thể như sau:
- Thẻ vàng bị trừ 1 điểm.
- Thẻ đỏ gián tiếp trừ 3 điểm.
- Thẻ đỏ trực tiếp trừ 4 điểm.
- Thẻ vàng và thẻ đỏ trực tiếp trừ 5 điểm
Ví dụ cách tính điểm trừ trong trận Senegal – Nhật bản
Nhật Bản và Senegal gặp nhau tại trận đấu vòng bảng của giải vô địch bóng đá thế giới năm 2018 khi đó đã xảy ra tình huống rất đặc biệt khi cả hai đội đang có số điểm thi đấu bằng nhau, từ tất cả các chỉ số từ hiệu số bàn thắng, thua; thành tích đối đầu… Do vậy lúc này liên đoàn bóng đá thể giới đã dựa vào chỉ số Fair Play để xác định đội bóng nào sẽ có tấm vé đi tiếp vào vòng trong, và quy định này đã được áp dụng khá hiệu quả. Trong trận đấu này đội giành chiến thắng là Nhật Bản – đội được đánh giá là đã có cống hiến những pha đá bóng đẹp mắt và văn minh hơn Senegal.
Ví dụ cách tính điểm trừ trong trận Senegal – Ba Lan
Xét khi Senegal đã liên tục nhận 2 thẻ vàng trong trận ra quân đầu tiên và sau đó tiếp tục nhận 3 thẻ vàng nữa trong trận gặp đội tuyển Nhật Bản, 1 thẻ vàng khi gặp Colombia. Tổng số thẻ vàng mà đội bóng này đã nhận là 6 thẻ. Xét trên tổng số thẻ phạt làm căn cứ để xác định đội thắng dựa vào bộ luật Fair Play thì đối thủ của Senegal là Nhật Bản chỉ mới phải nhận 4 thẻ phạt, ít hơn 2 thẻ so với Senegal. Vì vậy mà Nhật Bản đã giành được cơ hội đi tiếp vào vòng trong.
Giải thưởng Fair Play Việt Nam năm 2018
Hiện nay Fair Play đã được quy định thành một giải thưởng nói về những đội tuyển có cách chơi đẹp và công bằng nhất. Ở Việt Nam, Giải thưởng Fair Play được trao thưởng mỗi năm. Dưới đây là chi tiết các giải thưởng được trao trong bóng đá vào năm 2018.
Giải nhất
Nhóm 4 cầu thủ Đoàn Văn Hậu, Bùi Tiến Dũng, Hà Đức Chinh và Nguyễn Quang Hải thuộc đội tuyển Việt Nam được lên bảng bình chọn cầu thủ có lối chơi Fair play nhất. Trước đó 4 cầu thủ trẻ này đã tham gia vào chương trình điều ước thứ 7 – một chương trình khá nổi tiếng về các việc làm có nghĩa cử cao đẹp, để thực hiện ước mơ của một em bé bị ung thư não từ nhỏ. Cuối cùng Hà Đức Chinh được bình chọn là cầu thủ có hành động và lối chơi Fair play nhất và giành về giải nhất tại lễ trao giải.
Giải nhì, ba
Giải nhì của giải này được trao về tay cầu thủ U23 Nguyễn Quang Hải khi có hành động cào tuyết tại đêm đông lạnh giá trước khi thực hiện cú sút siêu phẩm “cầu vồng tuyết” thủng lưới của đối thủ Uzbekistan trong trận chung kết giải U23 châu Á 2018. Cũng trong giải đấu này hậu vệ Đỗ Duy Mạnh cũng đã có hành động đẹp khi cắm cờ tổ quốc trên “đỉnh tuyết” của sân Thường Châu và đã đạt giải 3 trong lễ trao giải này.
Giải tư, năm
Giải tư và năm được trao lần lượt thuộc về tiền đạo Nguyễn Anh Đức, khi trọng tài bỏ qua pha bóng Công Phượng bị đánh nguội trong trận Việt Nam gặp Malaysia tại vòng bảng AFF Cup 2018 anh đã có hành động can ngăn khán giả quá khích trên khán đài ném chai và vật lạ xuống sân. Bên cạnh đó là trao giải cho toàn thể đội tuyển Việt Nam khi ăn mừng chiến thắng trong trận đấu của Việt Nam với Campuchia tại AFF Cup 2018 Nguyễn Anh Đức đã mang chiếc áo số 9 của đồng đội Nguyễn Văn Toàn để chia sẻ nỗi đau của đồng đội khi bị chấn thương không thể ra sân đấu.
Kết luận
Fair play thể hiện một tinh thần chiến đấu mãnh liệt nhưng công bằng và bình đẳng, nói lên sức mạnh của tinh thần thể thao thượng võ mà bất cứ đội bóng nào cũng phải nắm và thực hiện để nâng cao giá trị của đội bóng mình. Với những thông tin mà chúng tôi cung cấp bên trên, chúng tôi mong rằng bạn đã hiểu được Fair Play là gì, cũng như các nguyên tắc khi chơi Fair Play. Đây cũng là một yếu tố quan trọng mang tính quyết định cần thiết để khán giả và người hâm mộ có cái nhìn khách quan nhất về đội bóng từ đó đưa ra được những kèo cược hợp lý và chính xác nhất.
